Puisi Bahasa Bali

Setiap daerah tentunya memiliki bahasa masing-masing untuk mengungkapan isi hati melalui puisi, contohnya puisi bahasa bali yang dapat memotivasi pembaca melalui lantunan nada dan iramanya.

Puisi merupakan suatu karya sastra berupa tuangan isi hati para penulis dimana didalamnya terdapat irama, rima, lirik ritma pada tiap baitnya.

Namun, sebelum kamu mengetahui lebih lanjut mengenai contoh contoh puisi bahasa bali, terlebih dahulu kita juga harus mengetahui pengertian dan sejarah puisi tersebut, simak konten berikut sampai habis.

Baca Juga

• Contoh Puisi Motivasi Diri Lengkap

Sejarah Singkat Puisi

Pengertian puisi dapat dilihat dari berbagi sudut pandang, begitu juga dengan sejarah puisi khususnya serta kesastraan Indonesia pada umumnya yang mempunyai riwayat tersendiri.

Puisi Indonesia mempunyai sejarah yan cukup panjang dengan beberapa angkatan sejak mulai angkatan balai pustaka, sampai angkatan kontenporer.

Angkatan pertama yaitu balai pustaka yang diantaranya merupakan mantra, pantun, syair dan soneta berupa puisi terikat.

Angkatan berikutnya yaitu angkatan Pujangga Baru (1933-1945), Angkatan 45 (1945-1953), Masa 1953-1961, Angkatan 66 (1963-1970).

Tiap-tiap angkatan mempunyai ciri khas yang dipengaruhi oleh kondisi zaman, kondisi ekonomi dan politik sisi di anda tersebut. Misalnya angkatan 66lebih didominasi oleh sajak sajak demonstrasi dan protes.

Lalu puisi juga kini mempunyai wadah yang berbeda, seperti jika sebelumnya puisi hanya bisa dinikmati media cetak, sekarang puisi juga banyak didapati pada sosial media.

Pengertian Puisi Menurut Para Ahli

Nah ternyata dari beberapa kalangan ahli karya sastra juga memilik berbagai pendapat tentang pengertian puisi, simak penjelasannya:

Pengertian Puisi Menurut Dunton

Menurut Dunton, puisi merupakan sebuah pemikiran manusia secara konkreet namun artistik dalam bahasa yang berirama ataupun bernada seperti musik.

Pengertian Puisi Menurut Suroto

Sedangkan menurut pendapat Surotto, puisi merupakan karangan yang singkat, padat dan jelas.

Pengertian Puisi Menurut Taylor Coleridge

Menurut Coleridge, puisi merupakan kata-kata terindah yang ada dalam sususan yang indah juga.

Pengertian Puisi Menurut KBBI

Menurut Kamus Besar Bahasa Indonesia, puisi merupakan ragam sastra yang bahasanya terikat oleh irama, mantra, rima, serta penyusunan lirik dan bait.

Jenis Jenis Puisi

Ternyata puisi juga memiliki beragam jenis loh, seperti contoh berupa puisi lama pantun, talibun, mantra, gurindam dan syair. Sedangkan jenis puisi modern meliputi jenis naratif, puisi deskriptif dan puisi lirik.

Puisi Lama

Puisi lama adalah sebuah puisi yang sudah ditemukan sedari zaman dahulu loh, biasanya dipergunakan pada upacara adat tertentu.

Jenis puisi lama mantra dianggap paling unik karena selalu disambungkan dengan hal hal gaib serta mistis. Adapun ciri ciri puisi mantra adalah berima serta mengandung majas metafora dan sifatnya misterius.

Nah bukan hanya itu, ternyata puisi lama juga mempunyai syarat syarat sebagai berikut:

• mempunyai rima
• Memiliki aturan jumlah baris pada tiap bait
• Terikat dengan jumlah baris, 2, 4, 6 atau lebih
• Mempunyai beberapa jumlah suku kata.

Puisi Modern

Jenis puisi modern terbagi lagi menjadi tiga, yakni epic, balada dan romansa. Jenis puisi ini biasanya merupakan kembangan dari puisi naratif yang dipakai untuk menyampaikan suatu kisah.

Pantun

Pantun secara makna yakni jenis puisi lama yang bersajak a b a b dan mempunyai baris setidaknya empat, sampai dua baris sampiran dan dua barisnya lagi merupakan isi.

Syair

Syair adalah jenis puisi lama yang terdiri dari lirik empat bait dan bersajak a a a a serta memiliki isi tentang mengisahkan suatu hal.

Talibun

Talibun merupakan sebuah puisi lama yang tergolong dalam jenis pantun serta terdiri dari bilangan genap pada setiap satu baitnya.

Mantra

Pada umumnya, puisi lama “mantra” mempunyai kata atau ucapan yang dipercaya memiliki kekuatan supra natural. Dengan contoh yakni salah satu mantra yang dipercaya dapat mengobati sakit perut.

Pengertian Puisi Secara Etimologis

Nah kalau secara etimologisnya, puisi diserap dari kata “poites” (bahasa yunani), yang artinya ialah membangun, membentuk ataupun membuat. Lalu juga diserap dari bahasa latin yaitu “poeta“, yang maknanya menimbulkan, menyebabkan dan menyair.

Puisi Bahasa Bali Tentang Alam

Nah berikut ini merupakan beberapa contoh mengenai puisi bahasa bali tentang alam.

Puisi 1

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali tentang alam:

Sira Ane Menahin?

sang surya sampun rauh
kumbange liang ngisep sari
kedise mekeber lan megending
luung lan asri

keto anake ngorahang
kupu kupune ngigel ajak timpalne
sekadi liang tanpe sebet
iraga sareng sami patut nyaga kelestarian alam iriki

yen suba benyah
sira ane menahin?
iraga!

uling cenik kanti kelih iraga iriki
ten patut yen iraga menyahin alam iriki
iraga patutne bhakti lan matursuksma ring alam iriki

Puisi 2

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali tentang alam:

Pakleling

Gumi suba wayah
Kadi rasa berag nandang layah
Tuara ada ne ngenah
makejang pada ngendah

Suba liu jani benyah
pegat tan pakah
kahyim ba goyah
enggal suba serah

Elingang jadma corah
karmane tan salah
anggen pawarah
minab sampun katah
lali ring natah

Puisi 3

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali tentang alam:

Oh Bali

Baliii
pulo sane cenik
pulo sane akeh antuk budaya
pulo sane akeh antuk pariwisata

budaya balme sampun kaloktah nng mancanegara
igel igelan miwah gamelan soroh budaya bali
pendet kecak miwah baris
soroh igel igelan bali
cerik kelih gede tua malajan igel igelan baline

pariwisata nng bali becik
pariwisata alam miwah bangunan
gunung, danu, pasisi wenten nng bali
gunung batur, danu batur, lan pasisi kuta
soroh tongos wisata nng bali

baline sugih
sugih budaya lan pariwisata
krama baline patut ngeletariang budaya baline

Puisi Bahasa Bali Pendek

Puisi 1

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Jagat Bali

Jagat Bali…
Patut iraga lestariang
Apang tusing jagate
Usak turin daki

Yening jagate usak
Jagate lakar keni blabar
Blabar punika
Banjir, tanah longsor, linuh

Tur sane tiosan
Olih krana keto
Iraga patut nyaga tur ngelestariang
Jagat Bali

Puisi 2

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Masekolah

Kruyuk…kruyuk munyin siape
Tekak..tekok munyin penginane
Metanda jagat sampun semeng
Sang Hyang Surya menyinarin jagate sami

Kedis-kedis sane menguci
Serase nundun tiang uling ngipi
Titiang metanggi, ngelantas manjus
Taler nyiapang buku-buku pepelajahan

Dina sane mangkin
Titiang jagi ngranjing ka sekolah
Apang polih kaweruhan
Nenten lali,

Mepamit saking guru rupaka
Apang iraga selamet rahayu

Puisi 3

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Luwu

Dini ade luwu.
Ditu ade liu.
Ane ngae bengu.
Sing ade ngarungu.

Ah…, mare wawu.
Men jani enu.
Jelenjingane masi ngemu.
Margine milu beru.

Keweh yen ajak liu.
De nyen milu.
Awige sube dini ditu.
Sing masi ade rungu.

Ane jelek bengu, ento sube luwu.
Nyakitin nekang pikobet, masi luwu.
Ngusak gumi masi luwu.
Milu dadi luwu?

Puisi 4

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Semeng

Suryane endag manyuryanin.
Ketelan damuh ngulangunin.
Munyin kedise saling pasautin.
Karuyuk siape sane ngamaluin.

Anget-anget, angin dingine ngampehin.
Bamban ayu saling asihin.
Suarga lokane buka nindihin.
Nginyah, kijap-kijap, ambune pabalihin.

A gelas teh anget tusing kalempasin.
Tekek gisiang gerosin.
Semenge ene sida kaluwihin.
Dasarin sakeng ati sane luwih.

Puisi 5

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Mabakti Ring Pura

Marep hatur tiang mabakti
Ngaturang sembah majeng ring hyang widhi
Suara gentene kadi sunari
Lan suara kidunge saling pesautin

Pelinggih ring pura tegeh nyujuh langit
Barak putih selem tri warna
Malebur sami dados siki
Ang Ung Mang kara manunggil

Malambang Ong kara murti
Ngacep karahayuan gumi
Wangsa muah negari
Landuh rajeng kerta sami

Puisi 6

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Buduh Aluh

Gumi landuh
Ébuh uli aluh
Sing nyak tuyuh
Ulian buduh

Yén sing milu buduh,sinah pakéwuh
Buduh kasub lobané murub
Kasub amah pisuh
Rusuh tur jaruh

Eda tandruh
Tuah makejang ajak buduh
Ulian aluh

Puisi 7

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Brahma Santi

Ulian pituduh,Ida kasengguh
Sang Sané Ngawi sami dumadi
Ala-ayu tuah pakardi Ida Sané Ngawerdi
Kasungkemin saider buana sami

Ulian paileh mabuat sungsut
Panumaya,pakolih lara dumadi
Tan kedeh las nuleb asiki
Pageh satinut titah Sang Sujati

Pinaka margi sampunang lali
Brahma kanti ngaluruh santi

Puisi 8

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Sikutang di Awak

Awak nu pada nyokor
Pragat makenying ulian atékor
Nyén lakar jebuhin
Awak nu tuna dikelus

Buka pitiké belus
Eda nagih dadi angin ngalilus
Awak enu saja engab
Eda nagih cara geruda ngabkab

Congah munyi,ngungkab tattwa
Nanging isiné patigadab
Dadi jatma tong dadi engsap

Metu inget tekén awak
Apang bisa nyikutang di awak

Puisi 9

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Buang Ngetel

Ulah laku ngaba buang
Ulah ningkang aluh ngangkang
Lebihan néngél ogél-ogél
Ngetél néltél

Cokcok kedis
Rejeng bakis
Kebas-kebis
Uyak nanah

Benyah lanyah
Nandang jengah
Ka gumi wayah
Ulian buang ngetél

Puisi 10

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Sunia Kanti

Rikala engseb Sanghyang Surya
Taru nyuti rupa dados méru
Sanghyang Candra pinaka Surya

Manyunarin sepi
Eningang kayun ngulati sujati
Majalaran sunia pinaka kanti
Ring payogan Sanghyang Saka

Puisi 11

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Sasikep

Poos beli raris olés
Ring selag alis adi,gelis
Poos panadi baos
Mangda adi anut-tinut

Ring baos beli
Layahé silap-silapang
Ring gidaté, adi
Mawastu kedat dahat

Layah pinaka ajah
Mangda adi tan obah
Satya ngayahin beli
Ngembeng eling adi

Waluya segara madu
Kecap sugiang amatra
Ring muan beli arupa
Panyupat mala baya

Sidi karya panumaya
Nyarétcét Panyingakan adi
Waluya segara pitu
Usapang sabilang buku

Pinaka paiket ruket
Sasikep beli sirep
Mangda dedep
Setata éling ring adi

Puisi 12

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Rerama

Nenten uning ipun ring pakewuh
Miara titiang kantos matuuh
Angkihan katohang
Nenten ngitungang kawaliang

Sangkaning rasa tulus
Ring kawentenan sentanane
Tan sida kagentosin
Rah manunggal ring angga

Rasa suksma kaaturang
Majeng ring sang Guru
Guru Rupaka kasengguh
I Meme I Bapa
Reramane sujati

Puisi 13

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Tri Hita Karana

Tri Hita Karana
Srana papahayu jagat
Dresta luih patut kasungkemin
Parihyangan, palemahan, lan pawongan

Atur suksma, majeng krama wong Bali
Ngiring ajegang, anggen titi pangancan
Mangupadi rajeg Bali budaya luhur

Swastyastu, atur pangebaktin titiang
Dreda suci heneng heninging budi
Lungguh linggih Ida Hyang Paramakawi.

Puisi 14

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Ujan Bales

Ritatkala
Matan ai ne makere tuun
Katak dongkang
Macanda pada girang

Kelap-kelep di langite
Di gulem sane tebel
Yeh tukade maluab
Dini gumine peteng dedet

Puisi 15

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Majalan Masuk

Matan ai suba menek
Siap suba mamunyi
Macihna dinane niki
Sampun semeng
Tiang lakar majalan masuk

Satonden majalan
Masuk
Tiang… mapamit teken
Meme miwah bapa

Puisi 16

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Meme

Meme

Sesukat meme ngalahin mati
Titiang jani…
Padidi…
Tusing ada meme di samping tiange

Titiang jani….
Ngajak meme baru
Meme barune… tusing demen teken titian

Meme..
Ane jani titiang rindu
Rindu tekening meme

Puisi 17

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Pasih

Dija iraga ngidang nyingakin
Bias putih lan yeh sane jernih
Dija iraga ngidang nyingakin
Matan ai sane galang

Dija ombak magirangan
Uling kangin
Ngaba yeh mauyutan
Lan bias pasih sane luung

Semengan lan peteng
Be be ne pada liang magirangan
Ditu di pasih

Puisi 18

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Basa Bali

Dija iraga ngidang nyingakin
Bias putih lan yeh sane jernih
Dija iraga ngidang nyingakin
Matan ai sane galang

Dija ombak magirangan
Uling kangin
Ngaba yeh mauyutan
Lan bias pasih sane luung

Semengan lan peteng
Be be ne pada liang magirangan
Ditu di pasih

Puisi 19

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Ngidem

Peteng karasayang manahe
Tan uning ring punapa-punapi
Tejan sang surya tan kacingak
Saantukan ngidem

Warna-warni warnan I bunga
Sane satata ngulangunin manah
Sami nenten kauningin
Saantukan ngidem

Ngideme ngranayang sengsara
Patigrapa patigrepe ngelarang kauripane
Tan sida ngruruh tetujon ne utama
Kedatang ngideme

Apanga galang deweke
Prasida uning ring angga
Uning ring sarira

Puisi 20

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali pendek:

Sang Hyang Widhi

Ida sane nitahang
Sane ngaryanin, sane ngaleburin
Matan ai, bulan, bintang sahananing daging jagat
Acintya warnanya

Sane tan kekayunin
Tan wenten sane uning
Nanging bhakti kasembah
Wiapi wiapaka kasengguh

Nyusup ring sahananing sarira
Ngebekin gumi Ngebekin langit
Sami pada manunggal.

Puisi Bahasa Bali Tentang Covid

Puisi 1

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali tentang covid:

I Covid Siangolas

Tusing kena baan nyambatang
Tusing karuan baan ngundukang
Tekane ngansan ngebekang
Tusing kena baan ngenehang
Iya ne teka nyakitin
Sangkaning gering ngawinang sakit
Geringe ngae bingung.

I Covid Siangolas
Buduh muduhin buduhang
Mapuara makejang katakonang
Takut pesu uling pekarangan
Takut ngalih liang
Takut nyujur lempuyang
Makejang ento kawatesang.

Apang gelis nemu galang
Apang nyidang ngalih liang
Apang lega melali milehan
Lemahe jaga kajagayang
Mogi gelis kaicalang I Covid Siangolas

Puisi 2

Berikut merupakan contoh puisi bahasa bali tentang covid:

Corona

Yadiastun suryane masunar galang
Kewala keneh nenten liang
Jejeh hati sane ka rasayang
Kantun wisesa negasang

Corona sane ngranayang
Jadmane sami uyang
Jangan sane nenten lumrah
Buron sami ka tampah

Ka adol ring pasar sayan lanyah
Ka ajeng ring kayune wayah
Ngancan nyakitang sirah

Tur bah…
Kenehe layu di muncuk tunjung putih
Tuh aking, tan payeh tan pagetih
Sawireh telagane nyat nyaretcet

Ulung ka pangkung dalem
Irika I Enggung poleng ngedekin
Dadi malianan tanah dini

Nanging sampunang lali nyaga raga
Kesehatan sujatinyane sane utama
Idup shanti lantur ngemargi

Penutup

Nah, bagaimana beberapa puisi bahasa bali diatas, cukup menarik bukan untuk kita bacakan dan kita hayati dengan seksama. 

Mungkin hanya sekian pembahasan yang dapat saya sampaikan mengenai contoh puisi bahasa bali, semoga bermanfaat bagi kalian yang membaca. Jika memiliki keritik atau saran, silahkan ketik pada kolom yang ada dibawah yaah